Tại sao dịch dạ dày (dịch vị) lại trào ngược lên thực quản?
Bình thường, ống tiêu hóa có những nhu động xuôi chiều để đẩy thức ăn xuống đoạn dưới, có nghĩa từ thực quản xuống dạ dày, rồi ruột non và đại tràng. Các nhu động này chịu tác động của 3 hệ thần kinh: thần kinh trung ương, thần kinh thực vật (giao cảm và phó giao cảm) và hệ thần kinh nội tại. Ở một vài đoạn có những cơ tròn đóng mở nhịp nhàng với các nhu động đó để thức ăn đi qua như: Cơ tròn thực quản dưới (giữa thực quản và tâm vị), cơ tròn môn vị (giữa dạ dày và hành tá tràng), van Baulim (giữa ruột non và đại tràng), cơ tròn hậu môn (ở tận cùng ống tiêu hóa).
Đối với thực quản dạ dày, bình thường vẫn có ít dịch vị được đẩy lên thực quản (sau ăn, khi nằm...) nhưng số lượng rất ít không đáng kể và chỉ thoáng qua vì nhu động thực quản đáp ứng ngay để tống trở lại dạ dày. Chất toan của số ít dịch vị này cũng không gây bệnh tích ở niêm mạc thực quản vì quá ít, thoáng qua và cũng bị bất hoạt bởi các yếu tố bảo vệ thực quản.
Dịch vị trào ngược nhiều lên thực quản trong các tình huống sau đây:
- Nhu động thực quản quá yếu (do cơ chế thần kinh hoặc do bệnh lý nội tại của thực quản) không đủ sức tống trở lại số dịch vị trào ngược đó.
- Tăng áp lực trong dạ dày và ứ đọng thức ăn, thường xảy ra khi nhu động dạ dày quá yếu hoặc khi môn vị bị hẹp, xơ cứng, không mở đầy đủ để thức ăn xuống ruột non trong các trường hợp loét xơ chai tiền môn vị, hành tá tràng, hoặc ung thư hang vị, tiền môn vị.
- Tăng áp lực trong ổ bụng (ở người có thai, người bị cổ trướng căng to, ở người béo).
- Cơ tròn thực quản dưới kém trương lực không đóng khít hoặc có sự bất thường trong cấu trúc các tổ chức xung quanh tâm vị, đặc biệt khi có khuyết tật của lỗ cơ hoành (nơi thực quản chui qua từ lồng ngực xuống ổ bụng để nối tiếp với dạ dày) gọi là “thoát vị cơ hoành”.
Khi dịch vị trào nhiều sẽ gây ra hậu quả gì?
Bình thường, niêm mạc thực quản được bảo vệ chống lại chất toan dịch vị nhờ 3 cơ chế:
- Nhu động thực quản tống dịch vị trở lại dạ dày như trên đã nói.
- Trung hòa chất toan dịch vị bởi nước bọt nuốt xuống có tính chất kiềm mạnh.
- Lớp nhầy niêm mạc và hàng rào biểu mô có tế bào nhầy tiết bicarbonate có khả năng loại trừ số acid đã vượt qua.
Khi dịch vị trào lên quá nhiều, vượt các khả năng chống đỡ nói trên sẽ gây bệnh tích ở niêm mạc thực quản, thông thường nhất ở 1/3 dưới; có khi lên cả đoạn trên, từ viêm đỏ phù nề đến loét trợt niêm mạc, hẹp lòng thực quản và biến đổi cấu trúc niêm mạc có dị sản ruột và loạn sản (thực quản charrett) tiền thân của ung thư thực quản. Bệnh cảnh thường gặp là:
Ở mức độ nhẹ (chỉ có trào ngược dịch vị chưa gây bệnh tích thực quản), có 2 biểu hiện chính: Nóng rát sau xương ức và ợ chua. Có thể bệnh nhân có cảm giác nghẹn sau xương ức nhưng uống nước và nuốt thức ăn vẫn thông suốt dễ dàng, không vướng mắc.
Cứ để tiến triển không điều trị, các biểu hiện nói trên sẽ gia tăng, không những chỉ nóng rát sau xương ức mà cả nóng rát họng hầu (thường được chuyên khoa tai mũi họng phát hiện) làm cho bệnh nhân ho, khó thở và có thể viêm phù phế quản do dịch vị hít vào.
Ở mức độ nặng hơn, khi có viêm nhiễm, nhất là khi có loét trợt, bệnh nhân có thể nuốt đau và cả khó nuốt khi lòng thực quản bị hẹp, khi niêm mạc thực quản mang cấu trúc Barrett.

Chẩn đoán xác định?
Việc xác định bệnh khi chưa có bệnh tích còn nhiều khó khăn vì chủ yếu dựa vào sự “theo dõi pH thực quản 24 giờ” (ambulatory 24 giờ pH monitoring) nhưng ở nước ta chưa được thực hiện kể cả ở các bệnh viện lớn.
Nội soi ống tiêu hóa trên đóng một vai trò quan trọng xác định chứng bệnh này: Khi phát hiện viêm, trợt hoặc loét thực quản ở bệnh nhân trong bệnh sử có 2 biểu hiện cơ năng là nóng rát sau xương ức và ợ chua, chẩn đoán gần như được khẳng định. Nội soi sinh thiết một số mảnh ở các vùng bệnh lý đó có thể phát hiện các biến đổi cấu trúc của thực quản, để có biện pháp theo dõi, phòng ngừa sự tiến triển đến ung thư. Không những thế nội soi còn có thể phát hiện các nguyên nhân thực thể tạo điều kiện cho trào ngược dịch vị như thoát vị cơ hoành để có biện pháp can thiệp ngoại khoa thích hợp.
Hạn chế chứng trào ngược dịch vị thế nào?
Những biểu hiện trên của bệnh cho ta thấy, đối với một người mắc chứng trào ngược dịch vị, nhất là khi đã có biểu hiện bệnh tích thực quản dù mới chỉ là viêm, cũng cần chú ý những yêu cầu sau:
Tăng cường yếu tố bảo vệ niêm mạc thực quản: Chủ yếu tăng cường nhu động để tống dịch vị trở lại dạ dày, có thể dùng các thuốc kích thích nhu động như: motilium, metoclopramido... Có thể dùng sucrafate vì khi tiếp xúc với dịch vị toan, sucrafate sẽ tạo thành một màng bao phủ lên niêm mạc, vết trợt hoặc vết loét để bảo vệ chất chống toan dịch vị.
Hạn chế yếu tố tấn công niêm mạc thực quản bằng các thuốc ức chế tiết toan như famotidine, omeprazol, pantoprazol.
Hạn chế các yếu tố thuận lợi cho việc trào ngược dịch vị lên thực quản chủ yếu bằng chế độ sinh hoạt, như không ăn các chất béo và các chất khó tiêu, nhất là vào bữa tối; không ăn gì thêm sau 20 giờ; không nằm ngay sau khi ăn và ngủ gối cao đầu, kê đầu giường cao hơn một chút để nằm hơi dốc; tránh béo phì. Trong trường hợp có rối loạn cấu trúc tâm vị có thoát vị cơ hoành hoặc hẹp môn vị cần đi thăm khám để bác sĩ quyết định can thiệp bằng nội soi hay phẫu thuật.

_______________________________________________________________


Đọc tiếp →

Các bác sĩ châu Âu vừa tìm ra một kỹ thuật mới sửa chữa dị tật thoát vị nguy hiểm ở trẻ em trước khi chúng chào đời.

Thường thì cơ hoành, tấm cơ tách ngực với bụng, được hình thành đầy đủ khi thai nhi được khoảng chín tuần. Tuy nhiên, ở thoát vị cơ hoành bẩm sinh (tên tiếng Anh là congenital diaphragmatic hernia CDH), một lỗ nhỏ vẫn tồn tại và khi bào thai phát triển, các thành phần trong bụng chui qua lỗ này vào khoang ngực, chèn ép mô phổi và ngăn chúng phát triển bình thường. Dị tật này có nguy cơ gây tử vong cao.
CDH tương đối phổ biến, xảy ra với tỷ lệ 1/3.000 ca mang thai và dường như ngẫu nhiên, không có nguyên nhân di truyền. Hậu quả là khoảng 50% trẻ em bị thoát vị cơ hoành không thể thở bình thường và tử vong sau khi sinh. Kỹ thuật mới, do GS Kypros Nicolaides người Anh, các bác sĩ tại Bệnh viện Gasthuisberg (Bỉ) và Bệnh viện Vall d\'Hebron (Tây Ban Nha) phát triển, giúp giảm nguy cơ tử vong ở những trẻ 50%.
Để khắc phục thoát vị cơ hoành, bác sĩ tiến hành một ca phẫu thuật gọi là đút nút khí quản bào thai. Họ lồng một quả bóng khí xuống khí quản của bào thai khi bào thai được khoảng 26 tuần tuổi. Quả bóng ngăn không cho chất dịch được tạo ra trong phổi thoát vào miệng cũng như vào dịch ối bao quanh thai nhi. Chất dịch trong phổi chứa các hoá chất kích thích sự tăng trưởng của mô phổi và cung cấp dinh dưỡng quan trọng để đẩy nhanh quá trình này.
Bị phong bế không thể dời phổi theo cách bình thường, chất dịch kích thích mô phổi phát triển tới mức nó bắt đầu nở ra và đẩy ruột trở lại khoang bụng qua lỗ hở ở cơ hoành. Ban đầu, quả bóng được đưa ra khỏi khí quản của đứa trẻ khi nó chào đời. Tuy nhiên, các bác sĩ đã chuyển sang phương pháp di chuyển nó khoảng một tháng trước khi bà mẹ trở dạ. Thủ tục này cho phép đứa trẻ chào đời tự nhiên chứ không cần đẻ mổ.

GS Nicolaides cho biết ba trong số mười trẻ em đầu tiên được phẫu thuật bằng kỹ thuật mới đã sống sót và tỷ lệ thành công này đã tăng gấp đôi. Ông tin rằng 60-70% trẻ em có nguy cơ cao nhất sẽ sống sót sau phẫu thuật. Nicolaides nói: \'\'Kỹ thuật mới tập trung vào một khía cạnh quan trọng của y học bào thai. Nó không liên quan tới việc tìm kiếm các dị tật để rồi phá huỷ bào thai mà chẩn đoán dị tật càng sớm càng tốt và tìm cách khắc phục\'\'.

GS Stuart Campbell, biên tập của tờ Ultrasound in Obstetrics and Gynaecology nhận xét: "Thoát vị cơ hoành là điều không may đối với các cặp vợ chồng và con của họ có rất ít cơ hội sống sót. Với sự trợ giúp của kỹ thuật siêu âm ngày càng hiện đại, chúng ta có thể chẩn đoán chính xác hầu hết dị tật của thai nhi. Chúng ta đang tiến vào một giai đoạn mới, điều trị thành công dị tật trong dạ con".

_________________________________________________________


Đọc tiếp →

Thoát vị có nhiều loại khác nhau, mức độ nguy hiểm cũng có phần khác nhau, như thoát vị rốn, thoát vị cơ hoành, thoát vị cơ thành bụng... Thoát vị bẹn gặp chủ yếu ở trẻ em (trẻ trai gặp nhiều hơn trẻ gái) do dị tật bẩm sinh bởi tồn tại ống phúc tinh mạc đủ rộng, hoặc có thể do cơ nâng đỡ đáy bụng yếu tạo điều kiện cho một số cơ quan trong ổ bụng tuột xuống khi áp lực trong ổ bụng tăng lên một cách đột biến như trẻ khóc, cười, ho, chạy nhảy... Bởi vì sự tồn tại của ống phúc tinh mạc đủ rộng cho nên khi một số cơ quan trong ổ bụng như ruột, mạc nối lớn hoặc buồng trứng (nữ giới) có thể bị đẩy xuống và cũng có thể tự lên được. Trong một số trường hợp các tạng trong ổ bụng xuống được mà không tự lên được thì gọi là thoát vị bẹn nghẹt. Thoát vị bẹn nghẹt là một cấp cứu ngoại khoa.

Nhận biết thoát vị bẹn
Thoát vị bẹn có thể là do ruột chui xuống khe hở, đối với nam giới đôi khi ruột còn chui vào bìu làm bìu căng phồng, đối với nữ giới đôi khi buồng trứng chui vào khe hở. Thoát vị đều có hiện tượng căng phồng, gây đau, khó chịu, nghe thấy tiếng lọc xọc của hơi quai ruột. Hiện tượng như thế hay gặp nhất là ở các cháu hiếu động do chạy nhảy nhiều, mạnh hoặc ở trẻ ho sặc sụa, cười nhiều... Nhiều ông bố, bà mẹ thấy bẹn hoặc bìu của con mình căng phồng, đau nhưng xuất hiện không thường xuyên khi hết khóc, nghỉ ngơi hoặc dùng tay đẩy lên thì dấu hiệu căng phồng ở bẹn (hoặc bìu) cũng biến mất. Đây là hiện tượng thoát vị bẹn (bìu). Nói chung thoát vị bẹn thường gặp một bên, cũng có trường hợp thoát vị bẹn cùng một lúc cả hai bên, người ta gọi là thoát vị đôi.
Trong trường hợp thoát vị bẹn (bìu) không tự lên được (thoát vị bẹn nghẹt) thì hiện tượng các tạng tụt xuống càng lúc càng rõ: căng phồng, đau, đối với trẻ sẽ quấy khóc nhiều. Toàn bộ bụng có thể đau quặn từng cơn, nhìn có thể thấy các quai ruột nổi lên, kèm theo có thể buồn nôn hoặc nôn, đôi khi thấy bụng càng lúc càng trướng... Nếu thoát vị bẹn nghẹt là quai ruột thì nguy cơ tắc ruột và hoại tử rất có thể xảy ra. Những trường hợp thoát vị bẹn nghẹt khám sẽ thấy khối thoát vị không to lắm, căng đều, rắn, sờ vào khối thoát vị sẽ rất đau do đó trẻ khóc nhiều hơn. Đây là các triệu chứng cơ bản thường gặp khi bị thoát vị bẹn nghẹt. Có một số người nhầm thoát vị bẹn với hiện tượng “dái nước” tức là trong một số trường hợp bệnh lý xảy ra ở mào tinh hoàn, có một lượng nước tiết ra trong bìu bởi màng tinh hoàn bị tổn thương do tác nhân nào đó (lao mào tinh hoàn chẳng hạn), nhất là khi lượng nước đó bị bội nhiễm tạo thành khối rắn hơn. Vì sự nhầm lẫn hoặc vì chủ quan không quan tâm để xảy ra những bất trắc do thoát vị bẹn là hết sức nguy hiểm.

Khi nghi trẻ bị thoát vị bẹn nên làm gì?

Hình ảnh thoát vị bẹn.

Trong những giờ đầu tiên nên cho trẻ tắm bằng nước ấm, đồng thời dùng tay vuốt ngược lên một cách nhẹ nhàng vùng thoát vị để đưa tạng trở về vị trí ban đầu. Nếu làm các động tác như vậy mà không có hiệu quả cần cho trẻ đến ngay bệnh viện nhi hoặc bệnh viện chuyên khoa ngoại để được khám và có hướng giải quyết kịp thời tránh để những điều đáng tiếc xảy ra. Các ông bố, bà mẹ cũng nên quan tâm và tìm hiểu thêm thông tin về bệnh thoát vị bẹn để tránh mắc sai lầm khi con bị bệnh này do phát hiện muộn gây ra hoại tử ruột là hết sức nghiêm trọng. Khi đã biết con mình bị thoát vị bẹn nhưng chưa phải là thoát vị bẹn nghẹt (quai ruột tự lên hoặc đẩy lên được) vì một lý do nào đó chưa đưa trẻ đến bệnh viện thì cần quản lý, nhắc nhở trẻ không nô đùa, chạy nhảy quá mạnh. Cần cho thầy, cô giáo của trẻ biết và dặn dò cẩn thận khi nghi trẻ bị thoát vị bẹn tái diễn lúc đang ở trường. Nếu trẻ chưa đi học cần căn dặn người nhà (ông, bà, cô, bác, anh chị em), người giúp việc trực tiếp chăm sóc trẻ mỗi khi thấy nghi bị thoát vị tái phát. Điều trị thoát vị bẹn chỉ có một cách duy nhất là phẫu thuật. 

________________________________________________________


Đọc tiếp →

Sau những cơn khóc thét bé thường sẽ bị nấc

Đây là một hiện tượng rất phổ biến, thường xuất hiện ở mọi lứa tuổi, từ trẻ mới sinh đến những người đã trưởng thành.
Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng nấc
Thanh thiệt hay còn gọi là lưỡi gà cũng co lại và che kín thanh quản và hầu, làm cho không khí không đi vào khí quản được nữa, 2 dây thanh đới rung lên cho nên ta nghe thấy tiếng nấc.
Thông thường, sự kích thích dây thần kinh phế vị có liên quan đến những bữa cơm thịnh soạn, ăn quá nhanh hay uống ừng ực một lượng lớn nước, nhất là nước nóng nên làm căng dạ dày.
Vai trò của các yếu tố tâm lý cũng không thể coi nhẹ (tức giận, cảm động), đôi khi là những yếu tố có tính chất quyết định. Những cơn nấc có thể kéo dài nhiều phút hay nhiều giờ, tuy ít gặp.
Sau các cơn giận dỗi hay khóc nhè meo cũng thường xuyên xuất hiện hiện tượng nấc ở bọn trẻ.
Sau những cơn khóc thét bé thường sẽ bị nấc
Những trẻ em bú sữa mẹ mà bị nấc là do nuốt quá nhanh hay nuốt cả không khí vào, vì thế khi cho trẻ bú bằng bình nên tìm cho trẻ loại núm vù có thể điều chỉnh tốc độ chảy của sữa.
Một số mẹo để làm cho cơn nấc chấm dứt nhưng chỉ có hiệu quả với những trường hợp nấc nhẹ
- Nhịn thở: hít sâu để lồng ngực phồng lên với khí hít vào, không hít bằng mũi mà bằng mồm. Làm động tác này nhiều lần. Sự tăng áp lực trong lồng ngực giúp cắt cơn nấc.
- Ngoài ra bạn có thể cho trẻ uống nước và nên uống một hơi một cốc nước mát, không uống ngắt quãng.
- Chú ý: chỉ áp dụng các mẹo nói trên cho trẻ đã biết nghe lời và biết làm đúng cách. Nếu trẻ tỏ ra lúng túng thì người lớn cần ở bên trẻ và đánh lảng để trẻ quên đi cho đến khi cơn nấc qua đi.
- Khi cơn nấc đã qua, tránh uống nước quá nóng hay nước có chứa ga.
- Nếu nấc kéo dài hay tái phát thì cần hỏi ý kiến thầy thuốc, bởi vì có thể liên quan đến một nguyên nhân thực thể nào đó: thường gặp là thoát vị ở lỗ cơ hoành, bất thường về vận động của thực quản hay một bệnh nhiễm khuẩn.
Do đó phải điều trị theo nguyên nhân.

___________________________________________________________


Đọc tiếp →

Bệnh viện Nhi Đồng 1 vừa thực hiện thành công một ca mổ thoát vị hoành bẩm sinh qua nội soi cho bé L.B.Ng., sơ sinh ba ngày tuổi được BV tỉnh Vĩnh Long chuyển đến. 

Cơ hoành của bé có một lỗ thủng bất thường (bẩm sinh), qua đó toàn bộ ruột non, ruột già và phần gan bên trái đã "chạy" lên ngực, chèn ép nhu mô phổi khiến bé bị suy hô hấp ngay sau sinh. Qua mổ nội soi, các BS đã đưa các bộ phận này về đúng vị trí và khâu lại lỗ thủng ở cơ hoành.
Trước đây các trường hợp thoát vị hoành đều phải mổ hở, đây là ca đầu tiên được mổ nội soi tại BV. Mổ nội soi có ưu điểm: giảm nguy cơ nhiễm trùng, giảm thời gian thở máy sau mổ, thẩm mỹ hơn so với mổ hở phải rạch một đường dài từ ngực đến bụng... 

_________________________________________________________


Đọc tiếp →

Qua chẩn đoán các bác sĩ xác định có một khối u cơ hoành đang bắt đầu hoại tử với khối lượng khoảng 250 gr đè lên gan của bệnh nhân, đồng thời làm ảnh hưởng đến phổi gây khó thở. Ngay lập tức bệnh nhân được phẫu thuật để bóc tách toàn bộ khối u, ghép cơ ngay vùng phẫu thuật khối u và dẫn lưu khoang màng phổi.

Hiện sức khỏe của bệnh nhân đã ổn định trở lại, không còn khó thở. Các bác sĩ cho biết, bệnh nhân Đ. đã may mắn được cứu sống do phát hiện kịp thời, khi khối u chỉ mới bắt đầu hoại tử. U cơ hoành là dạng u hiếm gặp, biểu hiện thường thấy là gây khó thở, suy hô hấp khi u phát triển bên phải. Nếu u nằm bên trái sẽ gây tức bụng, buồn nôn.

Cùng ngày, tại Bệnh viện Ung bướu TP HCM, các bác sĩ đã phẫu thuật thành công hai ca khối u ác tính đều ở tay với cùng trọng lượng 8kg. Ca thứ nhất là bệnh nhân nữ V.N.H., 17 tuổi, ngụ tại Lương Sơn, Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận.

Bệnh nhân phát hiện bệnh vào tháng 5.2009 với khối u phát triển nhanh, chiếm hết phần cánh tay với chu vi 60 cm. Trong ba giờ phẫu thuật, các bác sĩ đã tiến hành tháo đai vai, cắt bỏ cánh tay và xương bả vai của bệnh nhân. Hiện bệnh nhân đã tỉnh lại và dần hồi phục sức khỏe.

Cũng trong ngày hôm qua, một ê kíp khác của Khoa Nội 2 cũng phẫu thuật thành công khối u ở cổ tay nặng gần 8 kg cho bệnh nhân nam Đ.Q.S., 21 tuổi ở Bình Dương. 

__________________________________________________________________

 

Đọc tiếp →

Chào bạn,
Bạn đi khám và được chẩn đoán là thoát vị hoành dạng trượt, bạn muốn tìm hiểu khái niệm thoát vị hoành dạng trượt là gì? Chúng tôi xin giải đáp câu hỏi của bạn như sau:
Cơ hoành là một cấu trúc cân-cơ có hình vòm tạo thành vách ngăn ngăn cách khoang ngực với khoang bụng. Cơ hoành cấu tạo gồm hai phần: phần cân ở trung tâm và phần cơ ở ngoại vi. Phần cơ của cơ hoành có ba nguyên uỷ: phần ức, phần sườn và phần lưng.
Để có thể hiểu rõ hơn các khái niệm bệnh lý của mình, bạn đừng ngại, hãy trao đổi trực tiếp với bác sĩ thăm khám và điều trị cho bạn. Bác sĩ sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn các khái niệm liên quan đến chuyên môn.

___________________________________________________________________


Đọc tiếp →